Welkom in mijn breintentoonstelling
Tips tips tips - om even lekker te kijken en lezen!
Hallo allemaal! Welkom bij Lekker Kijken, de nieuwsbrief waarin ik je wekelijks door mijn kunsthistorische bril naar het dagelijks leven laat kijken. Mijn hoofd zit momenteel vol met interessante dingen, onder andere naar aanleiding van m’n nieuwsbrieven van afgelopen maand, en het leek me leuk om die te delen. Daarom vandaag: als mijn brein een tentoonstelling was, dan is dit wat er deze maand aan de muren hing. De beelden en boeken die door mijn hoofd zweven. (Lees)tips, mooie kunstwerken en verdieping bij de nieuwsbrieven van afgelopen tijd. Have fun!
P.s. volgens Substack is deze nieuwsbrief ‘te lang’ - dat valt hartstikke mee, maar er staan veel afbeeldingen in. Mocht je de nieuwsbrief daardoor niet in z’n geheel in je inbox kunnen lezen, dan staat er onderaan een knop waarmee je online verder kunt lezen. Doe dat vooral, want deze hele nieuwsbrief is gewoon gratis voor iedereen beschikbaar!
Ik vond een afbeelding terug van een tekening van Harmen ter Borch, die tijdenlang een persoonlijke favoriet is geweest. Ik realiseerde me ineens dat een ander kunstwerk waar ik gek op ben, een ets van Nicolaas Wijnberg, hetzelfde laat zien: een vrouw die tegen de wind in loopt. De ets is (in het echt) heel klein van formaat, wat het extra spannend maakt door de tegenstelling met de krachtige wind. Ook het werk van Ter Borch is klein: het blad is slechts 14 x 10 cm, dus moet het vrouwtje nog veel kleiner zijn. Blijkbaar zijn kleine afbeeldingen van vrouwen in de wind, met wapperende haren en kleding, me erg dierbaar. Geniet van deze twee prachtwerkjes hieronder.
Ook had ik een vlaag van hernieuwde waardering voor het werk van Helen Frankenthaler, een van de belangrijke kunstenaars van het abstract expressionisme, bekend vanwege haar colorfield paintings.
Helen Frankenthaler in haar studio. Foto door Alexander Liberman, © J. Paul Getty Trust. Getty Research Institute, Los Angeles. 
Helen Frankenthaler, Milkwood Arcade, 1963. © Helen Frankenthaler Foundation. 
Helen Frankenthaler, Flirt, 1995. © 2024 Helen Frankenthaler Foundation. Bonustip: haar werk doet het ook uitstekend als laptop-achtergrond. Uiteraard ervaar je het dan niet ‘zoals het bedoeld is’, maar het is wel een super laagdrempelige manier om dagelijks wat meer kunst te zien en er elke dag iets nieuws in te ontdekken.
Waarom heb ik 3 jaar lang architectuurgeschiedenis bestudeerd maar nog nooit van Freddy Mamani gehoord?! Het werk van deze architect, een autodidact uit Bolivia, is vooral te zien in de stad El Alto en geïnspireerd op vormen uit de lokale kunst.
In m’n zoektocht naar portretminiaturen voor de Labubu-nieuwsbrief kwam ik dit vroeg negentiende-eeuwse oogminiatuur uit de collectie van het Victoria & Albert Museum tegen. De combinatie van materialen en zichtbare penseelstreken nodigt uit tot aanraking en zet aan tot nadenken over je eigen, fysieke lichaam. Het prachtig weergeven geïsoleerde oog werkt voor mij als reminder om altijd en overal goed te blijven kijken, met tranen die het persoonlijke, soms emotionele element daarvan benadrukken. Het museum omschrijft het oogminiatuur als ‘an attempt to capture ‘the window of the soul’, the supposed reflection of a person’s most intimate thoughts and feelings.’
Deze grote gedachten bij dit kleine object zorgen ervoor dat ik dit juweel het liefst elke dag bij me zou willen dragen. Dat is ook precies waarvoor dit soort miniaturen bedoeld was, dus het idee dat iemand dit eeuwen geleden waarschijnlijk ook écht gedragen heeft, maakt het nog intiemer. Maar zolang ik deze miniatuur niet van het V&A mag lenen, draag ik het mee in m’n gedachten.
Dit soort (oog)miniaturen speelt overigens ook een grote rol in het werk van kunstenaar Fatima Ronquillo:
Ik heb superveel mooie reacties gekregen op m’n nieuwsbrief over vriendschap, waarvoor heel veel dank! Mocht je nou verder willen lezen over dit thema, dan heb ik twee tips:
Op de dag dat surrealistisch kunstenaar Leonora Carrington 100 jaar zou zijn geworden schreef Chloe Aridjis, de schrijver die langdurig met haar bevriend was, het ‘Leonora Carrington A to Z’. Dit geeft in mijn ogen niet alleen heel mooi inzicht in Carrington zelf, maar ook in hoe zij gezien werd door deze vriendin. Bovendien vind ik het intrigerend dat iemand die Carrington zo goed kende de zeer beperkende vorm van het ABC’tje heeft gekozen voor dit essay. Alhoewel, ik kan me ook voorstellen dat het willen vatten van zo’n vriendschap in woorden zó overweldigend voelt, dat beperkingen een noodzaak zijn. Lees het hier op de website van de London Review of Books.
Zelf nog niet gelezen, maar wel in de kast staan en heel nieuwsgierig naar: het kleine boekje BFFs: The Radical Potential of Female Friendship van Anahit Behrooz, over ‘female friendship as a site of radical intimacy, as told through the cultural touchstones around us’. Alleen de ondertitel klinkt al erg veelbelovend - en ja, die fotogenieke omslag helpt natuurlijk ook mee. Online te koop via Libris.
Voor wie de nieuwsbrieven over Italian Brainrot en Labubu leuk vond:
Interessante overpeinzingen over wat er tegenwoordig nog echt en nep is, afgewisseld met waanzinnige anekdotes over werken in een kledingwinkel, in de laatste Substack van Rachel Moss. Want, zoals zij schrijft: “AI can’t yet fake it like I can.” Waarschuwing: misschien wil je na het lezen wel ineens dolgraag een neppe Labubu (‘Lafufu’) hebben. Ik wel, in elk geval.
In NRC verscheen een artikel over Italian Brainrot door Jonasz Dekkers, wat vanuit een andere invalshoek interessante context bij dit fenomeen biedt. Hoewel ik zelf iets andere ideeën heb over de invloed van AI op beeldcultuur dan de auteur, is zijn stuk absoluut het lezen waard. Bovendien is het erg prettig om dit soort onderwerpen aan bod te zien komen in grote kranten. Hier te lezen, wel alleen voor abonnees.
En dan nog een losse boekentip:
Momenteel ben ik ontzettend aan het genieten van het boekje The New Dress van Virginia Woolf. Onlangs werd het opnieuw uitgegeven door Penguin, in een feestelijke serie boekjes van handtas-vriendelijk formaat met heerlijke wit-rode omslagen. The New Dress is een bundel van korte verhalen die allemaal prachtig beeldend, poëtisch en haast sprookjesachtig verteld worden aan de hand van alledaagse objecten. Het lezen van haar teksten voelt alsof ze ter plekke met een penseel een kunstwerkje in je hoofd schildert. Het zijn verhalen waar je rustig de tijd voor wil nemen - om te laten bezinken en overdenken. Perfect dus om in je tas te gooien en er zo nu en dan, in een leeg moment, eentje te lezen en in gedachten mee de dag in te nemen. Dit boekje is (online) verkrijgbaar bij Bruna, net als meer edities uit deze wit-rode Penguin Archive serie, die op zichzelf dus al een aanrader is vanwege de heerlijke uitgaven.
En dan nog een levensadvies om mee af te sluiten: draag meer strikken. Goed voor je eigen humeur én dat van de mensen om je heen, heb ik ervaren.
Bedankt voor het lezen! Vond je dit leuk, neem dan een abonnement (gratis of betaald, dat is aan jou) of deel mijn nieuwsbrief met anderen. Dankjewel!
Meer strikken? heb je tips? ik kom niet veel verder dan de veters in mijn schoenen.